Türkiye Ulaştırma Bakanı Abdülkadir Uraloğlu:
Türkiye’den İsrail’e günlük 8 gemi gidiyor, % 30 düşüş var.
Hint Koridoru verimli bir proje değil, alternatifi var.
İsrail Filistin savaşanın bölgedeki tüm dengelere etkisi her geçen gün daha çok ortaya çıkıyor.
Siyaset, ekonomi doğrudan etkilenirken, ticari dolaşım ve gemi seferlerinde ciddi aksamalar yaşanıyor.
Bölgede bu savaştan en çok etkilenen ülkelerden bir olan Türkiye’nin Ulaştırma Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, ticari ulaşımın nasıl aksadığını, Türk limanlarından İsrail’e giden gemilerin durumunu ve Hint Koridoru hakkındaki görüşlerini aljazeera.net de açıkladı.
Süveyş Kanalından Geçişler % 10 Düştü, Maliyetler Arttı
İsrail-Filistin savaşı ekonomiden siyasete dünyadaki her şeyi etkiledi. Sizin alanınız da bunlardan biri. Ticari ulaşım savaştan nasıl etkilendi?
Akdeniz havzası sadece bu bölgeyi etkileyen bir alan değil. Tüm dünyanın ticari dolaşımını etkileyen bir havzadır burası. Bu nedenle Türkiye dahil, dünya ticari dolaşımı ve fiyatlandırmalar bu savaştan etkilendi.
Özellikle Süveyş Kanalında ve Kızıldeniz’de yaşanan olaylar bu negatif etkiyi arttırdı.
Yemen’de Husilerin ticari gemilere müdahalesi sonrası gemilerle yapılan ticari yük taşıma sisteminde büyük sorunlar yaşanıyor. Nasıl etkilendi ticari dolaşım?
Yemen’de Husilerin bazı gemilere müdahale etmesi sonrası Süveyş Kanalı’ndan geçen gemilerin sayısında % 10 civarında bir düşüş oldu. Gemiler Afrika’nın en ucundaki Ümit Burnu’nu dolaşmak zorunda kaldı. Bu 3500 Mil daha fazla yol yapmaları demektir. Çin’den kalkıp Akdeniz’e gelmek isteyen bir gemi Ümit Burnu’nu kullandığında süre on gün daha uzuyor. Bunun yakıt masraflarını da düşündüğümüzde, konteyner başına fiyatlar 2500 Dolar’dan, 3500 Dolara çıkıyor.
Gemilerin % 90’ı rotasını değiştirmedi. Yine de fiyatlandırmalarda etki görülecek mi?
Evet, gemilerin önemli bir kısmı hala Süveyş kanalından geçiyor ancak bu sefer riskleri arttığı için ödedikleri sigorta primleri de arttı. Bu yüzden taşıma maliyetlerinde bir artış olacak. Ümit Burnu’nu dolaşsa da, Süveyş Kanalı’nı geçse de burada maliyetlerin artığı görülecek ve taşınan mallara bu da zam olarak yansıyacak.
Bugüne kadar herhangi bir Türk gemisine saldırı oldu mu?
Hayır, bizim gemilerimize Husiler ya da başka bir grup tarafından bugüne kadar hiçbir saldırı olmadı.
Türkiye Limanlarından İsrail’e Kaç Gemi Gidiyor?
Türkiye limanlarından İsrail limanlarına giden gemiler konusu çok konuşuluyor. Bu konuda çeşitli rakamlar dile getiriliyor ama en doğru rakamlar sizin bakanlığınızda sanırım. Türkiye’den günde kaç gemi İsrail limanlarına gidiyor?
7 Ekim-31 Aralık 2023 tarihleri arasında, Türkiye limanlarından İsrail’e 701 gemi sefer yapmıştır. Bu da günde ortalama 8 gemiye tekabül etmektedir. Bu rakamlar gerek ülkemizden direk İsrail limanına giden, gerekse transit olarak bizim limanımıza uğrayarak İsrail’e giden gemi sayısının toplamıdır.
Ancak kamuoyunda daha fazla gemi gittiğine dair haberler var?
Burada kimseyi yanıltma imkanımız yok. Gemi trafiği tüm dünya ülkeleri tarafından görülüyor zaten. Bunun gizlisi saklısı yok. Net rakamları açıklıyorum, günde 8 gemi.
İsrail’e Gemi Seferlerinde % 30 Düşüş Var
Bunların ne kadarı Türkiye’den yük taşıyor, ne kadarı transit geçiş yapan ülkeler?
Yaklaşık olarak üçte biri transit, üçte ikisinin ilk kalkış yeri Türkiye diyebiliriz. Yani Türkiye’den 7 Ekim’den bu yana 480 gemi direk, 221 gemi transit olarak İsrail’e gitti.
7 Ekim’de savaşın başladığı tarihten önceye kıyaslarsak artış mı var, düşüş mü?
Bunu tespit etmek için bir önceki yılın aynı dönemine ait rakamlarla kıyaslamamız gerek. Bir önceki yıla göre İsrail limanlarına giden gemilerde toplam % 30’luk bir düşüş var. Toplamda 2.8 Milyon ton mal taşınırken, şimdi 1.9 Milyon ton mal taşınıyor.
Bu gemilerin bir kısmı Filistin Devletine de yük taşıyor sanırım. Bunun ayrı bir istatistiği tutulabiliyor mu?
Bunu ayırt edemiyoruz maalesef. 1967 anlaşmasına göre tüm sahil şeridini ve limanları İsrail kontrol ediyor. Bu yüzden Filistinli kardeşlerimizin bir özgürlüğü yok. Filistin’e gidecek her türlü mal İsrail’in kontrolü ile gidebiliyor. Ancak bu savaş ortamında Filistin’e giden mal miktarının az olduğunu söyleyebiliriz.
Giden malların içeriği ile ilgili bakanlığınızın bilgisi var mı?
Biz gemi trafiğini yönetiyoruz. Doğrudan giden malların kontrolü Ticaret Bakanlığımız, Gümrükler tarafından yapılıyor.
Türkiye Gazze’ye insani yardım gönderdi. Bunu gemiler aracılığı ile yaptı sanırım?
Evet üç gemi insani yardım gönderdik şu ana kadar. Bunların içinde gıdadan tıbbi malzemeye, ambulanstan barınmaya kadar çok sayıda ihtiyaç maddesi var. Gemiler Mısır’ın Arish limanına yüklerini boşalttı. Orada Mısırlı yetkililere teslim ettik. Talep edilmesi halinde daha fazla yardım göndermeye de hazırız.
Hint Koridoru Rantabl Değil
Geçtiğimiz aylarda G8 Zirvesinde “Hint Koridoru” olarak adlandırılan yeni ticari yol için mutabakat anlaşmaları yapıldı. Siz bu koridoru nasıl değerlendiriyorsunuz?
Taşımacılıkta mümkün olduğu kadar az aktarmanın olduğu güzergahlar tercih edilir. Çünkü çok aktarma zaman kaybı demek. Hint Koridoru olarak düşünülen proje üzerinde çok çalışılıp ortaya çıkartılan bir proje değil bize göre. Zaman zaman muhataplarımızla görüştüğümüzde bunun teyidini de alıyoruz. Bunu verimli bir koridor olarak görmüyoruz. Nedeni şu: Hindistan’dan çıkan gemi, Arap yarımadasına yanaşacak, sonra karadan dört ülkeyi geçecek, İsrail’in Hayfa limanında tekrar denize inecek ve oradan gemilere yeniden yüklenecek, Avrupa limanlarına gidip tekrar karaya çıkacak… Yani deniz, kara, deniz, kara şeklinde bir güzergah. Bu çok aktarmalı projenin verimli olacağını düşünmüyoruz.
İsrail’in Hayfa limanı şu anda savaş nedeniyle riskli limanlardan kabul ediliyor. Hint Koridoru da bu limanı kullanmayı planlıyor. Burada bir güvenlik sorunu da görüyor musunuz?
İsrail limanlarında bir gemi trafiği düşüşü var. Bizden oraya giden gemiler % 30 azaldığına göre diğer ülkelerde de benzer durumlar var demektir. Tabi ki bir güvenlik sorunu oluşuyor. Bu da koridorun birçok açıdan sorunlu olduğunu gösteriyor.
Alternatif Güzergah Teklifimiz Var
Cumhurbaşkanı Erdoğan “Türkiyesiz koridor olmaz” dedi. Neden olmaz?
Türkiye bölgenin en güvenli ülkesi. Hem güvenli, hem hızlı, hem de alt yapısı bir çok açıdan hazır. Doğru-Batı eksenine bakarsanız ülkemizin en güvenli geçiş köprüsü olduğunu görürsünüz. Bölgedeki ülkelerin bir kısmında güvenlik ve alt yapı eksiklikleri çok fazla. Bu yüzden Türkiye olmadan bu koridorun olmasını pek mümkün görmüyoruz.
Türkiye olarak alternatif güzergah teklifiniz nedir? Bunu ilgili devletlere ilettiniz mi?
Bizim uzun süreden beri üzerine çalıştığımız “Kalkınma Yolu Projesi” var. Asya-Pasifik bölgesinden gelecek bir gemi Basra Körfezi’ne girecek, yükünü Irak’ın Faw Limanı’na boşaltacak. Burada yeni inşa edilecek demir ve kara yoluyla Irak üzerinden Türkiye’ye ulaşacak. Burada zaten mevcut olan kara ve demir yolu ağı ile doğrudan Avrupa’ya ulaşacak. Bu güzergah aktarmanın az olduğu, daha kısa, daha az maliyetli oldukça rantabl bir güzergahtır. Bu projede Birleşik Arap Emirlikleri, İran ve Irak’ın aktif olarak yer almasını istiyoruz. Yine diğer körfez ülkeleriyle de bu konuyu konuşuyoruz.
Hint Koridoru Çin’in Kuşak Yolu’na alternatif olabilir mi?
Dünyada ticari taşımacılık o kadar hızlı büyüyor ki, çok sayıda alternatif yola ve güzergaha ihtiyaç duyulacak. Hint Koridoru taşımacılık ve ulaşım açısından maliyeti yüksek, zaman kaybının çok olacağı bir proje. Alternatif güzergahlar bu nedenle tercih edilecektir. Henüz fikir aşamasında bir proje. Ancak Kalkınma Yolu projesinin bir kısmında ilerleme kat edildi. Faw Limanı Birleşik Arap Emirlikleri tarafından yapılıyor. Bir kısmı seneye, tamamı 2028 yılında bitecek. Biz de bir çok projenin alt yapısını oluşturduk. Her halükarda bu proje hayata geçecektir. O zaman hangi güzergah daha verimli ve maliyeti düşükse ticari aktörler doğal olarak onu tercih edecektir.
